
توقیف فیلم آن هم از سوی مخاطبان، در تاریخ ۱۲۰ ساله پیدایش سینما امری عادی است. اما این اتفاق از آن جهت عادی نیست که این تحریم چیزی فراتر از فقط فیلم ندیدن یا نرفتن به سینما باشد.
اگر از مخاطبان حرفهای سینما بپرسید که چه سایتی را به عنوان مرجع امتیاز دهی به آثار سینمایی پیشنهاد میدهند، قطعا همگی در یک مورد اتفاق نظر خواهند داشت که به هر سایتی میخواهید رجوع کنید به جز IMDb. البته این سخن از آن جهت نیست که ما با سایت مشهور IMDb پدرکشتگی داریم، بلکه از آن جهت است که سایت مذکور مرجعی برای امتیاز دهی مخاطبان عادی سینماست.
حمله کنید!
اما مگر چه عیبی دارد که مخاطبان عادی در سایتی به اثر محبوبشان امتیاز بدهند؟ قطعا ایرادی ندارد اما فکر کنید که دو بازیگر مشهور که با یکدیگر ازدواج کردهاند در یک روند اکشن از یکدیگر جدا میشوند. جدایی آنها به قدری حاشیه دارد که بعد از جدایی، طرفداران هر کدام به سمت سایت IMDb میروند تا با دادن امتیاز پایین به فیلم طرف مقابل آن اثر را تحریم کنند.
حال جایی بهتر از سایت IMDb را میشناسید که همچین اتفاقی را بتوان در آن رقم زد؟ پس سایت IMDb نه تنها مرجع خوبی برای مخاطبان حرفهای نیست بلکه انگار تبدیل شده است به مکانی برای طنابکشی طرفداران یک فیلم با ضد طرفدارانش یا حتی طرفداران یک بازیگر یا حتی یک کارگردان با ضد طرفدارانش.
فیلم میناماتا «Minamata» با بازی جانی دپ « Johnny Depp» و فیلم «Gully» با بازی امبر هرد «Amber Heard» دقیقا مصداق صحبت پاراگرافهای بالا است. اما چرا مصداق است؟
ماجرای طلاق خدای زیبایی با آقای خاص سینما
جانی دپ و امبر هرد دو بازیگر مشهور آمریکایی هستند که در سال ۲۰۱۴ با یکدیگر ازدواج کردند. ازدواجی که همچون ازدواج بازیگران دیگری همچون برد پیت و آنجلینا جولی دارای حواشی بسیاری بود. درست بعد از دو سال زندگی مشترک، دعواهای این زوج شروع شد. دعواهایی که سرانجام آن طلاق این دو بازیگر بود اما محل بحث طلاق حاشیهساز این دو بازیگر نیست. بلکه ما میخواهیم درباره چیزی فراتر از زندگی این دو حرف بزنیم.
ما میخواهیم درباره فیلمهایی صحبت کنیم که به خاطر حاشیههای عوامل سازنده یا حتی محتواهای آنها از سوی مردم بایکوت شدهاند. به احتمال زیاد نیز در صدر این لیست باید نام فیلم جدید امبر هرد را قرار دهیم. فیلم جدید او با نام « Gully» در سایت IMDb نمره ۱.۱ را دریافت کرده است. نمرهای که با هجوم طرفداران جانی دپ و دادن امتیاز پایین به این اثر ثبت شده است (البته بسیاری از منتقدان حرفهای نیز فیلم را سطح پایین دانستهاند).
جانی دپ تو اخراجی!
جریانات دنیای طرفداری و تاثیر آن بر سینما تنها در دادن امتیاز پایین به یک اثر خلاصه نمیشود. دعوای جانی دپ و امبر هرد را دوباره مثال میزنیم. دعوای این زوج باعث شد تا کمپانیهای فیلمسازی ارتباط خود را با جانی دپ قطع کنند و او از لیست بازیگران فیلمهایی همچون دزدان دریایی کرائیب و جانوران شگفت انگیز خط بخورد.
امبر هرد نیز از این ماجرا در امان نمانده است و طرفداران جانی دپ با جمع آوری یک و نیم میلیون امضا خواهان آن شدهاند که هرد از قسمت دوم فیلم آکوامن کنار گذاشته شود. قطعا کنشگری مخاطبان سینما میتواند بر وضعیت این هنر صنعت تاثیرات مطلوبی داشته باشد اما مسئله این است که فعلا این کنشگری از آن سمت بوم، سینما را به پایین پرتاب کرده است.
فهرست فیلمهایی که توسط مخاطبان بایکوت شدند
تاثیر نظرات و واکنشهای مخاطبان در سینما همیشه بوده است و خواهد بود. اگر تا پیش از این فقط گروههای مذهبی، فمنیسمها، طرفداران ضدجنبش اسلحه، طرفداران گروههای نژادی و غیره میتوانستند باعث موفقیت با نابودی یک فیلم شوند، امروز باید اسم طرفداران یک بازیگر یا ضد طرفدارانش را نیز به این فهرست اضافه کرد.
پس به همین دلیل به سراغ فهرست آثاری رفتهایم که در زمان اکران خود مورد هجوم مخاطبان قرار گرفتهاند و تحریم شدند. فهرستی بلند بالا که تنها بعضی از آثار معروفش را در ادامه به شما معرفی خواهیم کرد.
A Clockwork Orange 1972
فیلم پرتقال کوکی «A Clockwork Orange» استنلی کوبریک قطعا در لیست آثاری که توسط مخاطبان بایکوت یا تحریم شدهاند جایگاه اول را دارد. فیلمی ساختار شکن که در سال ۱۹۷۲ اکران شد و در مدت کوتاهی در بسیاری از کشورهای جهان دیدنش ممنوع گردید. زیرا فیلم خشونت بیش از حد را ترویج میکرد و باعث شد تا بعد از اکرانش افراد بسیاری به سبک بازیگران فیلم دست به خشونت گسترده بزنند.
همین دلیلی بود تا طیف گستردهای از مخاطبان سینما این فیلم را تحریم کنند. ولی با این وجود این فیلم همچنان در صدر اثار مطرح سینمایی قرار دارد.
The Last Temptation of Christ 1988
فیلم آخرین وسوسه مسیح «The Last Temptation of Christ» دیگر اثری است که نامش در این فهرست به چشم میخورد. فیلمی محصول سال ۱۹۸۸ از کارگردان مشهوری سینما؛ مارتین اسکورسیزی. این فیلم که برگرفته از یک رمان مشهور است حضرت مسیح را نه یک منجی و پیامبر بلکه یک فرد افسرده درگیر ترس و شهوت نشان میدهد.
فیلم نه تنها در زمان اکرانش بلکه تا به همین امروز نیز مورد حمله گروههای مسیحی بسیاری بوده است که اسکورسیزی را زیر تیغ حملات خود بردهاند. حملاتی که درونمایه مذهبی دارند و حتی باعث به آتش کشیده شدن سینماها نیز شد.
The Exorcist 1973
فیلم جنگیر « The Exorcist» به طور عادی نباید در این لیست جایی داشته باشد، زیرا اثری است که تقریبا تمام عاشقان سینمای ترسناک آن را دیدهاند. اما تنها عاشقان سینمای ترسناک این فیلم را دوست دارند و باقی مخاطبان سینما به خاطر حواشی پیرامون مرگ عوامل این فیلم از آن نه تنها خوششان نمیآید بلکه آن را فیلمی نفرین شده مینامند.
The Interview 2014
فیلم مصاحبه « The Interview» از آن دست فیلمهاست که مخاطبان سینما علیه آن جبهه نگرفتهاند بلکه یک کشور برعلیه آن شد تا اجازه ندهد این فیلم منتشر شود. این فیلم که محصول سال ۲۰۱۴ است داستانی خیالی درباره سفر دو آمریکایی به کرهشمالی و دیدار با رهبر این کشور است. فیلمی سراسر توهین به مردم کرهشمالی و رهبر این کشور که باعث شد تا سونی سازنده فیلم تاوان زیادی را بابت ساختش بدهد.
فیلم قبل از اکران عمومی در یک حمله سایبری که به این شرکت شد انتشار یافت و باعث این شد تا سونی نتواند از این فیلم سودی کسب کند. البته به اعتقاد بسیاری گروه هکری که به سونی حمله کردند وابسته به کرهشمالی بودند.
Bonnie and Clyde 1967
فیلم بانی و کلاید «Bonnie and Clyde» اثری در ژانر گانگستری است که دلیل تحریم شدنش از سوی مخاطبان شاید جزو عجیبترین دلایل باشد. این فیلم که محصول سال ۱۹۶۷ است داستانی درباره یک زوج گانگستر را روایت میکند که بعد از ارتکاب جرایم خشونت آمیز شروع به سفری عاشقانه در دل جادهها میکنند.
فیلم پس از اکران مورد هجمه قرار گرفت که چرا باید در یک فیلم گانگستری شخصیتهای بد، داستان عاشقانه داشته باشند. دلیلی که باعث شد نیویورک تایمز با مطلبی تند به فیلم حمله کند، هرچند که بعدها با تغییر نگرش مخاطبان به محتوای فیلمها، نظر مخاطبان نیز نسبت به فیلم عوض گردید.
The Passion of the Christ 2004
فیلم مصائب مسیح «The Passion of the Christ» به کارگردانی مل گیبسون جزو آثار مذهبی جنجالبرانگیز است. فیلمی که به روایت انجیل از به صلیب کشیده شدن حضرت عیسی میپردازد و یهودیان را به عنوان عاملان اصلی این اتفاق معرفی میکند. مل گیبسون که خود فردی مذهبی است در این فیلم متهم به یهودی ستیزی شد و از حضور در بسیاری از مجامع هنری تحریم گردید.
Do the Right Thing 1989
فیلم کار درست را انجام بده «Do the Right Thing» به کارگردانی اسپایک لی احتمالا جزو مهمترین فیلمهای مرتبط با جنبش سیاهپوستان در سینمای آمریکاست. اثری که واقعیت زندگی سیاهپوستان آمریکایی را به تصویر میکشد که به مذاق سفیدپوستان اصلا خوش نیامد. به گونهای که بعد از اکران فیلم مطبوعات عمدتا طرفدار سفیدپوستان به فیلم حمله کردند.
مخاطبان سفیدپوست نیز نه تنها فیلم را تحریم کردند بلکه با حضور در سینماهایی که فیلم را اکران کرده بودند به آشوبگری پرداختند. حتی لوکیشن فیلم که یک پیتزا فروشی در محله سیاهپوستان بود نیز مورد حمله قرار گرفت.
Dirty Harry 1971
فیلم هری کثیف « Dirty Harry» با بازی ستاره سینمای وسترن یعنی کلین ایستوود جزو آثار مشهور سینمای جهان است. اثری که برای اولین بار این بازیگر مشهور را در آثاری به غیر از سینمای وسترن به مخاطبان نشان داد. البته این نشان دادن با حواشی بسیاری همراه بود، زیرا منتقدان برجسته سینمایی فیلم را یک اثر فاشیستی، متعصبانه و وحشیانه خواندند.
فیلم داستان پلیسی را روایت میکند که برای دستگیری مجرمان هیچ حد و مرز اخلاقی ندارد. این فیلم از سوی پلیس امریکا نیز مورد حمله قرار گرفت و آنها این اثر را به عنوان فیلمی که چهره پلیس را در میان مردم مخدوش میکند، معرفی کردند.
The Da Vinci Code 2006
فیلم کد داوینچی «The Da Vinci Code» همچون کتابی که فیلم از آن اقباس شد، جنجالبرانگیز بود. فیلمی که نشان میداد که حضرت عیسی از خود نوادگانی برجای گذاشته است که در طول تمام این سالها توسط عدهای خاص محرمانه نگه داشته شده بود. فیلم در زمان اکران خود به شدت مورد حمله مسیحیان قرار گرفت.
فیلم در کشورهای بسیاری توقیف شد و حتی واتیکان نیز علیه فیلم موضع گرفت و آن را روایت تاریخی نامعتبر و توهینآمیز به حضرت مسیح و دین مسیحیت قلمداد کرد.
Borat 2006
فیلم بورات «Borat» احتمالا جزو جنجال برانگیزترین فیلمهای تاریخ باشد، زیرا این فیلم کمدی باعث شد تا تقریبا تمام کشورهای مسلمان آن را توفیق کنند. فیلمی که روایت سفر یک شهروند قزاقستانی به آمریکا را بیان میکند و در محتوای طنز خود با بسیاری از اِلمانهای مذهبی به خصوص مسلمانان شوخیهای زیادی را انجام میدهد. فیلم به علت توهین به مسلمانان بسیار حاشیهساز شد و حتی در خود کشور قزاقستان نیز به علت مسخره کردن فرهنگ این کشور فیلم توقیف گردید.
تحریم یا توقیف فیلمها در تمام کشورهای دنیا امری عادی است، حتی در کشور خودمان نیز آثار زیادی وجود دارند که از سوی مردم یا دولت تحریم شدند. فیلمهایی همچون آدم برفی، مارمولک، به رنگ ارغوان و خانه پدری که هر کدام به دلایل مختلفی توسط منتقدان یا مخاطبان مورد حمله قرار گرفتهاند. حملاتی که تقریبا میتوان گفت نه تنها باعث عدم محبوبیت بلکه باعث توجه بیشتر به این آثار شده است.