انیمیشن بالا UP ساخته ۲۰۰۹ کمپانی پیکسار، یکی از شاهکارهای بی‌بدیل و به یادماندنی دنیای انیمیشن است. موضوع فیلم، در مورد پیرمرد تنها و بازنشسته‌ای است به نام «کارل فردریکسن» که پس از فوت همسرش گوشه‌گیر و تنها شده است. کارل به همراه همسرش الی، در جوانی رویاهای بسیاری داشتند که ممکن نشد، یکی از آن رویاها، سفر به طبیعت بکر و زیبای آمریکای لاتین بود. آن‌ها به دلایلی که در داستان اشاره می‌شود هرگز نتوانستند صاحب فرزندی نیز شوند.
شروع متفاوت آخرین سکانس زندگی
کارل آرزو دارد قبل از مرگش به آخرین خواسته و آرزویی که همیشه با همسرش در سر داشته‌اند، جامهٔ عمل بپوشاند. یعنی گشتن و شاید پرواز کردن برفراز طبیعت بکر و وحشی آمریکای جنوبی. او در پی برآورده ساختن و تحقق این آرزوی دیرین خود با کمک اتصال هزاران بادکنک به خانه‌ی خویش است، به امید آن‌که شاید بتواند با این خانه‌ی بادکنکی و تنها یادگار باقی مانده از روزهای خوش جوانی برای یک بار پرواز کند و در خانه‌ی خویش در حال پرواز و در سکوت و آرامش، با زندگی وداع کند. داستان عجیب و آرامش‌بخشی است، اما درست پیش از آغاز این سفر پایانی، به صورت اتفاقی با پسر بچه‌ی شیرین زبان و پرحرفی به اسم راسل آشنا می‌شود که ناخواسته با پیرمرد بدخلق ما همراه می‌شود و زمینه ساز آغاز سفری با حضور این شخصیت‌های پر چالش می‌شود. حضور پسرک که شاید به نوعی تداعی‌گر آرزوی قلبی و دیرین پیرمرد نیز بوده است، باعث می‌شود سیر داستان تغییر کند. شاید به جرئت بتوان گفت از زیباترین سکانس‌های تاریخ انیمیشن می‌توان به سکانس‌های پرواز خانه‌ی بادکنکی بر فراز آسمان و طبیعت زیبا در انیمیشن بالا اشاره کرد که باعث شد این اثر جزو آثار شاخص سینما و اصطلاحا کالت قرار گیرد و تا سالیان بعد مورد اقتباس و توجه فیلم‌سازان جوان قرار گیرد.
خط اولیه‌ی داستان انیمیشن بالا UP
انیمیشن بالا خبر از ظهور فیلم‌ساز خوش‌آتیه‌ای در عالم سینما داشت. پیتر داکتر Pete Docter کارگردان و نویسنده این انیمیشن، از سال ۲۰۰۴ داستان اولیه اثر را در سر می‌پروراند و به آن فکر می‌کرد. داستانی فانتزی در مورد گریز از زندگی زمانی‌که بسیار سخت و آزاردهنده می‌شود. پیتر داکتر به همراه یازده نفر دیگر از هنرمندان شرکت پیکسار مدتی را در نیز کشور ونزوئلا سپری کردند تا علاوه بر آشنایی با طبیعت آنجا، با فرهنگ، چهره، پوشش و… در آن منطقه بیشتر آشنا شوند. به گفته او اگرچه که طراحی کاراکترها بنا به اقتضای داستان و تصمیم گروه، کمی کاریکاتورگونه بود اما یکی از چالش‌های گروه طبیعی در آمدن لباس‌ها و موتیف‌ها بود که باعث فاصله بین تماشاچی اثر و با فیلم نیز نشود در عین‌حال رنگ و بوی کلی کانسپت و فضا را نیز در خود حفظ کرده باشد. برای رسیدن به این مرحله گروه تولید زمان نسبتا طولانی را صرف کرد که با وجود سخت‌گیری‌ها و بحث‌های پیرامونش، در نهایت ارزش این زمان و صرف وقت را داشت.
البته که این اثر نیز مانند هر اثر دیگری دارای نقاط ضعفی نیز هست. شاید یکی از نقاط ضعف این اثر خسته‌کننده بودن بعضی از پلان‌های طولانی اثر باشد. که به هرحال با توجه به ذائقه مخاطب کم صبر و کم سن و سال، این موارد می‌توانست کم یا تعدیل شود. با این وجود اثر دارای آرامشی نسبی است که با بهره‌مندی از خرده داستان‌های ظریف و طنازانه، این خستگی و طولانی بودن تا حدودی برطرف شده است.
ساخت موسیقی زیبا این انیمیشن بر عهده مایکل جیاچینو Michael Giacchino بوده است که ساخت موسیقی زیبا و ماندگار انیمیشن موش سر آشپز را نیز در کارنامه خویش دارد.
پرواز انیمیشن بالا رو به بالا و موفقیت‌های بین‌المللی اثر
یکی از نکات مهم و عطف کارنامه پیکسار حضور این انیمیشن به عنوان یکی از آثار و فیلم‌های افتتاحیه در بخش اصلی جشنواره فیلم کن سال ۲۰۰۹ بود. زیرا در دنیای فیلم و سینما کمتر اتفاق می‌افتد که انیمیشنی در بخش افتتاحیه‌ی جشنواره‌ای با شهرت و اهمیت جشنواره کن نمایش داده شود و متاسفانه اقبال بیشتر با آثار سینمایی است. اما برای پیکسار و دنیای انیمیشن، فیلم بالا این مهم را رقم زد و سرآغاز مسیر خوشایندی شد که سال‌های بعدتر نیز شانس دیده شدن به آثار سینمایی انیمیشن را هم پای آثار سینمایی روز دنیا فراهم نمود. (هر چند باید اعتراف کرد که تا شرایط ایده‌آل واقعی و برابر همچنان فاصله بسیار است.)
علاوه بر تحسین بی‌نظیر منتقدین از ساختار و روایت کم نقص اثر، صداگذاری و موسیقی حرفه‌ای، این انیمیشن به لطف طراحی کاراکتر و فضاسازی‌های بسیار زیبا و خلاقانه توانست موفقیت های بسیار زیادی را در گیشه نیز به دست آورد و جزو آثار پرفروش سینمای سال ۲۰۰۹ در جهان بود. این فیلم علاوه بر دریافت جایزه بهترین انیمیشن بلند از آکادمی اسکار، نامزد دریافت بهترین فیلم سال آکادمی نیز بود که این دومین بار در طول تاریخ آکادمی اسکار بود که انیمیشنی تا بدین مرحله با سایر آثار سینمایی و جدی رقابت کند. پیش از آن فقط یک‌بار انیمیشن دیو و دلبر در سال ۱۹۹۱ توانست به این مرحله راه پیدا کند.
در پایان باید از انیمیشن بالا UP به عنوان اثری تاثیرگذار و ماندگار یاد کرد که علاوه بر کودکان، روح لطیف و کودک درون بزرگسالان را نیز با خود همراه می‌کند و البته از ورطه‌ی شعار دادن و اغراق‌های معمول پا را فراتر می‌نهد. کارگردان اثر نیز کارگردان شجاع و خلاقی است که در سال‌های بعد، از او آثار ماندگار و دوست‌داشتنی دیگری نیز دیدیم و در مورد آن بیشتر صحبت خواهیم کرد و بیشتر خواهیم نوشت.
