«اصغر فرهادی» در فیلم «قهرمان» باز هم به سراغ محورهایی از اخلاق، که مورد علاقه‌اش است رفته؛ دورغ و قضاوت. اما این بار پیچیده‌تر و زیرکانه‌تر. پیچیدگی فیلم از همان ابتدا شروع می‌شود و این احترام فیلمساز به مخاطبانش است، تا آن‌ها را به فکر کردن وادار کند، فکر درباره‌ی جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنند. همراه ما باشید با نقد فیلم قهرمان.
او در فیلم‌هایش آموزه‌های اخلاقی را انتخاب می‌کند تا درس عبرتی به مخاطب دهد، نه اینکه بگوید لطفا، بی‌تفاوت در جامعه زندگی کنید. این دغدغه را می‌توان در پرداختن به موضوع طلاق در فیلم‌هایش اشاره کرد و آسیب‌هایی که فرزندان طلاق در اجتماع می‌بینند که این فیلم، به خوبی به آن پرداخته است.
فیلمی از دل تاریخ
فیلم قهرمان از دل تاریخ شروع می‌شود، از محوطه‌ی باستانی نقش رستم. فیلم ما را به قلب تمدنی می‌برد که فقط در کلام از آن یاد می‌کنیم اما در عمل، هیچ. همین جامعه با تمدنِ فیلم، در آخر سقوط می‌کند؛ درست مانند هر سلسله‌ی تاریخی. انتخاب شیراز از نظر من برای کارگردان از همین جهت بوده، شهری به عظمت تاریخ فرهنگی ایران.
جامعه، روزی از نقش اول فیلم، یک قهرمان می‌سازد و روزی او را تخریب می‌کند. این همان جامعه‌ای است که در آن زندگی می‌کنیم. فرهادی به همین گناه که خودمان را به خودمان نشان می‌دهد مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان سینما، قرار گرفته است.
تراژدی اساس فیلم اصغر فرهادی
اساس فیلم قهرمان تراژدیست و در آن بار درام، هر لحظه رو به افزایش است. به همین علت ما در سراسر فیلم رنجی را حس می‌کنیم که شخصیت‌های داستان آن را تحمل می‌کنند. کارگردان کارش را خوب بلد است و می‌داند چگونه در فیلمنامه تعلیق قرار بدهد و همین باعث می‌شود تا مخاطب صبرش لبریز شود، مخاطبی که عادت نکرده برای فهم قصه تا به این اندازه صبوری کند.
تعلیق‌های درست فیلم باعث شده که مخاطب بیشتر درگیر داستان شود؛ اما مهمتر از تعلیق‌های داستان، واقع‌گرایی فیلم است که تماشاچی با شخصیت‌ها و قصه‌هایشان هم‌ذات پنداری می‌کند. فیلم درگیر شخصیت‌هایی است که سفید یا سیاه نیستند، و این برگرفته از جامعه‌ای خاکستری است. همان جامعه ایران با مردمی خاکستری.
تماشای آنلاین فیلم‌های اصغر فرهادی در فیلم‌گردی
برای عموم مردم نیز همین شرایط قابل لمس است که نگفتن بخشی از واقعیت در زندگیشان چه دردسرهایی برایشان رقم می‌زند. در فیلم قهرمان نیز همین است، نگفتن بخشی از واقعیت باعث می‌شود که تسلسلی شکل بگیرد از اتفاقاتی که پایانی ندارد.
جامعه شناسی در دل قهرمان
شخصیت پردازی درست نویسنده در همه جای فیلم باعث می‌شود که ما خودمان را جای هر یک از شخصیت‌ها قرار دهیم، تا در چرخش‌های مختلف ماجرا، بیشتر با نقش بازیگران درگیر شویم. نمادگرایی هم یکی دیگر از نقطه قوت‌های فیلم به حساب می‌آید، مانند موسیقی‌هایی که در حساس‌ترین لحظه‌ها به کمک فیلمساز می‌آیند تا در ناخودآگاه ذهن مخاطب بشینند و او را با خود همراه کنند. مانند موسیقی‌هایی از محسن چاوشی و همایون شجریان.
تماشای آنلاین مستند شجریان از سپیده تا فریاد در فیلم‌گردی
فرهادی در فیلم‌هایش به مثابه‌ی یک جامعه شناس نیز عمل می‌کند. او در این اثرش روی موضوعی دست می‌گذارد که به دردی بی‌درمان برای جامعه تبدیل شده، آن هم رها شدگی فضای مجازی که در آن آبروی افراد به راحتی دست مایه‌ی حرف و حدیث‌ها می‌شود، که افراد برای حفظ آبرویشان دست به هر کاری می‌زنند، تا به جایی که رحیم، قربانی همین اتفاق، در دو راهی بین آبرومندی و آزادی، تصمیمی سخت می‌گیرد؛ و نقطه عطف فیلم، پی بردن به چگونگی رسانه در ملعبه قرار دادن افراد در جهان واقعی است.
هر خانواده قهرمان خودش را دارد
او در قسمتی از فیلم قید یک مسئله‌ی حیاتی برای خودش و خانواده‌اش را می‌زند، تا بیشتر آبرویش نرود. حتی در لحظه‌ی حساس دیگری نمی‌گذارد فیلمی در فضای مجازی منتشر شود، با این حال که آن فیلم می‌تواند ماجرای داستان زندگی رحیم را به کلی تغییر دهد.
رحیم از آبرویش می‌گذرد اما نه از پسرش و قهرمان او می‌شود. در این فیلم هر خانواده، قهرمان خودش را دارد. بهرام، قهرمان دخترش است، رحیم قهرمان پسرش و فرخنده، معشوقه‌ی رحیم، قهرمان زندگی او می‌شود؛ قهرمانی که خودش را به هر آب و آتیشی می‌زند تا آرامشی را به او هدیه دهد.
بیشتر نقدهایی که خوانده و شنیده‌ام، در مذمت اهمیت ندادن فیلمساز به خانواده است، اما باید به سکانس‌های پایانی فیلم قهرمان توجه کرد که اصالت خانواده در عین شکستگی خود، حفظ شده است و در این فیلم برعکس کارهای قبلی فرهادی خانواده شکل می‌گیرد.
بازی درخشان امیر جدیدی
یکی از کلیدهای موفقیت فرهادی که در نقد فیلم قهرمان اشاره شد، در این فیلم بازی درخشان «امیر جدیدی» بعنوان نقش اول است. بازیگری با کیفیت او که در این اثر نقشی متفاوت را ایفا می‌کند و از نظر من این بازی قابل تحسین است و حتی می‌تواند یکی از نامزدهای جشنواره اسکار امسال باشد. اکت‌های بازیگران و خصوصا رحیم را باید با دقت ببینید. رحیم به شکل عجیبی متفاوت از تصورات اولیه‌ی من بعنوان مخاطب این فیلم، قهرمان واقعی این اثر فرهادی بود.
تماشای آنلاین فیلم‌های امیر جدیدی در فیلم‌گردی
فیلم راه خودش را پیدا کرده؛ این را از حضور فیلم در جشنواره‌های بین المللی می‌توان فهمید. با آنکه تمام جشنواره‌ها، مانند اسکار و کن و غیره، سیاست‌هایی برای انتخاب آثار خود دارند، باید واقع بین باشیم که انگیزه‌ی همه‌ی جشنواره‌ها سیاسی نیست؛ پس فیلم فرهادی توانمندی‌های خودش را دارد و به نظر من، ما با ۱۲۵ دقیقه کلاس فیلمسازی با فرهادی همراه می‌شویم.
با تشکر، نظرات خود را درباره نقد فیلم قهرمان در بخش دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید.
