فیلم «Old» اثری عجیب است که ذهن شما را به چالش می‌کشد. چالشی ذهنی که همه حرف آن درباره گذر زمان است. گذر زمانی که سال‌هاست در آثار مختلف هالیوودی به دست کارگردانانی همچون نولان به بازی گرفته شده‌اند. بازی که شاید در ابتدا جذاب باشد اما با کمی گذشتن از زمان فیلم تبدیل به شمشیر دو لبه‌ای می‌شود که می‌تواند اثر را نابود کند. همراه ما باشید با نقد فیلم پیر.
فیلم تنت به کارگردانی کریستوفر نولان آخرین فیلمی بود که موضوع خود را با زمان پیوند داد. فیلمی که تلاش می‌کرد تا بر روی شبهه علم حرکت کند و زمان را همچون یک پدیده علمی در خدمت روایت یک داستان اکشن درآورد. فیلم پیری نیز از همان تکنیک فیلم تنت استفاده می‌کند اما اینبار نه در ژانر اکشن و با استفاده از فرمول‌های فیزیک کوانتمی، بلکه در ژانر ماورایی و با استفاده از علم بیولوژیکی.
استاد ژانر ماورایی
نام «M. Night Shyamalan» برای علاقمندان به آثاری که عناصر ماورایی یک پای آن باشد شناخته شده است. کارگردان هندی تباری که فیلم های شاخصی همچون «The Sixth Sense» و «Signs» را ساخته و کارنامه خوبی در ساخت آثاری با موضوعات ماورایی دارد. آثاری که همگی آن ها یک خصوصیت مهم را دارا هستند و آن وجود کنشی ماوراطبیعیه برای پیش برد داستان است.
کنشی که در فیلم حس ششم ارتباط یک روح با پسری نوجوان است، در فیلم سیگنال ارتباط موجودات فضایی بود و در فیلم جدیدش یعنی پیری، ساحلی که در آن عمر انسان سریع‌تر می‌گذرد. در واقع بهتر بگوییم ساحلی با صخره‌های خاص که باعث رشد سریع‌تر سلول‌های بدن و گذر سریع عمر می‌شود که در نقد فیلم پیری به آن خواهیم پرداخت.
داستان درباره چند خانواده آمریکایی است که برای تعطیلات به هتلی عجیب سفر می‌کنند. آنها در این هتل با پیشنهاد مدیرش به ساحلی خصوصی می‌روند تا از تعطیلات خود لذت ببرند. اما این ساحل نه تنها جای زیبایی نیست بلکه خاصیت عجیبی دارد که باعث سرعت گرفتن سن انسان می‌شود. در واقع ساحل درون فیلم حکم اتاق فراری را دارد که اگر از آن فرار نکنید در عرض ۲۴ ساعت پیر شده و خواهید مرد.
اتاق فرار ساحلی
پیرنگ فیلم جدید ام. نایت شامالان که براساس اقتباسی از رمان «Pierre Oscar Levy» به نام «Sandcastle» ساخته شده، بسیار شبیه به فیلم اتاق فرار است. تنها تفاوت آن است که در فیلم اتاق فرار طراحی انسان‌ها و ایجاد چالش‌ها باعث مرگ انسان‌ها می‌شود، ولی در این فیلم پیری طراحی طبیعت باعث مرگ انسان‌ها می‌شود.
داستانی فانتزی که برخلاف پیرنگ اصلی که معمایی درست و حسابی را به مخاطب ارائه می‌دهد باقی خرده‌پیرنگ‌هایش عملا هیچ خدمتی به پیرنگ اصلی نمی‌کنند. شاید به همین دلیل است که آخرین فیلم نایت شامالان شاید ایده داستانی خوبی داشته باشد اما پر از نقاط ضعف در داستان‌گویی و البته ضعف در شخصیت‌پردازی‌هایش است.
اینکه چگونه ۷۲ گروه از انسان‌ها به سادگی توسط افراد پشت پرده که در حال آزمایش بر روی خاصیت این ساحل هستند به این مکان آورده شده و کشته می‌شوند بدون آنکه کسی حتی متوجه شود، شاید یکی از چند حفره داستانی فیلم باشد.
فیلمی بدون شخصیت
اگر از این حفره داستانی فیلم پیر بگذریم زمانی که به شخصیت‌ها برسیم این ضعف بیشتر آشکار می‌شود. چرا که عملا هیچ کدام از شخصیتهای فیلم پرداخت مناسبی ندارند. گویی تنها دلیل حضور آنها بازارگرمی برای وقایع فیلم است. اینکه یکی پس از دیگری کشته شوند تا مخاطب به این ذهنیت برسد که شخصیتهای اصلی نیز در انتها خواهند مرد اگر راهی برای فرار پیدا نکنند.
البته به شرط آنکه تا قبل پیدا کردن راه فرار از ساحل با شخصیتهای اصلی که دو کودک ۹ و ۱۳ ساله هستند ارتباط برقرار کرده باشید. زیرا در کل فیلم این دو شخصیت هیچ واکنش خاصی نسبت به پیشبرد داستان نخواهند داشت و این سوال را در ذهن شما ایجاد می‌کنند که اصلا وجود آنها در فیلم به چه علت است. زیرا نه تنها هیچ تغییری در احوالات آنها رخ نمی‌دهد بلکه کار مفیدی نیز انجام نمی‌دهند.
ایده‌ای خوب با ارائه‌ای بد
ام. نایت شامالان با تجربه اثر قبلی خود که بخشی از سه گانه مشهور او با نام‌های «Unbreakable» ،«Split» و «Glass» بود نشان داد که کارگردان خوبی است. به خصوص که شخصیتهای جذابی که در هر سه فیلمش خلق کرد مورد تحسین بسیاری از منتقدان قرار گرفت. کارگردانی که شخصیت‌هایش را به خوبی پرورش می‌دهد اما در اثر جدیدش نشانه‌ای از آن تجربه خوب را به مخاطب خود نشان نمی‌دهد.
فیلم پیری در نگاه اول اثر جذابی است با ایده‌ای جذاب، با قاب‌های بصری زیبا از سواحل آفتابی و حتی معمایی جالب درباره گذر زمان و حس پیر شدن که در فیلم به مخاطب ارائه می‌شود. اما زمانی که نگاهی عمیق‌تر به اثر بیاندازیم متوجه خواهیم شد که ام. نایت شامالان فیلم ضعیفی را نسبت به دیگر اثار کارنامه کاری خود ساخته است.
هرچند که این ضعف‌ها برای مخاطبان عادی سینما نباید مشکلی زیادی در لذت بردن از معمای هیجان انگیز فیلم ایجاد کند. زیرا بازی با معقوله‌ای به نام گذران زمان و معمایی جذاب که حس اتاق فرار را به شما ارائه می‌دهد، به تنهایی کافی خواهد بود تا از دیدن این فیلم لذت ببرید. با تشکر از همراهی شما در نقد فیلم پیر.
