نقد مستند سرزمین عسل؛ زیبایی خیره کننده و قدرتی آرام

مستندی است درباره­ زنبورداری به نام هاتیزه موراتووا که با مادرش نظیفه، در منطقه­ کوهستانی مقدونیه زندگی می­‌کند. او با دقت به کندوهایش رسیدگی می‌­کند اما توازن حساس زندگی او را همسایه‌گانش، خانواده­ سام، و تلاش حسین پدر خانواده برای پول درآوردن از زنبورها، تهدید می‌کنند.

ممکن است فکر کنید لازم نیست در زندگی مستندی درباره­ یک زنبوردار مقدونیه­‌ای ببینید اما این فیلم جذاب با نگاه نزدیکی که به موضوع می­‌اندازد، نظرتان را عوض خواهد کرد. این فیلم که بیشتر به یک درام مستقل فکرشده می­‌ماند تا یک مستند معمولی با روایتی دقیق، داستان یک سبک زندگی در حال انقراض در یک گوشه­ فراموش‌­شده در اروپا را تعریف می­‌کند، اما شخصیت‌­پردازی فوق­‌العاده خودمانی و با احساسی هم دارد.

ما در لبه­ یک صخره­ خطرناک در کوهستان شمال مقدونیه با هاتیزه موراتووا آشنا می­‌شویم که مشغول جمع‌­آوری عسل از یکی از کندوهای دورافتاده­ زنبورهاست و به دنبالش تا خانه‌­اش می­‌رویم تا نگاهی به زندگی او با مادر پیر و بیمارش، نظیفه، بیندازیم.

موهای رنگ ­کرده‌­اش از زیر روسری رنگی­‌اش پیداست و وقتی با همسایه­‌های پر سر و صدایش، سام‌­ها، روبه­‌رو می­‌شود و وقتی برای فروش عسل به شهر اسکپو می­‌رود، خندان و خوش‌­رو است. اما در زندگی‌­اش تنهایی و ترس هم وجود دارد. او از وضعیت سلامتی مادرش می­‌ترسد، نگران زنبورهایش است و گاهی به شدت عصبانی و ناراحت می­‌شود – خصوصاً وقتی روش‌­های دقیق و محتاطانه‌­اش در معرض تهدید قرار می­‌گیرند.

این اتفاق وقتی می­‌افتد که حسین سام برای تأمین معاش خانواده‌­اش، به کندوهای عسل علاقمند می­‌شود. هاتیزه در ابتدا با شور و شوق یک متخصص واقعی، این علاقه را تشویق می‌­کند اما حسین به رویکرد محافظه­‌کارانه­ او در زنبورداری بی‌­اعتنایی می­‌کند و دو کندو را به خطر می‌­اندازد. اینجاست که بین همسایه­‌ها تنشی به وجود می­‌آید که به یک فیلمنامه­ واقعی شباهت دارد.

اما با اینکه انعکاس‌­های کوچکی از رودخانه­ «ژان دو فلورت» دیده می‌­شود اما اینجا هیچ تبهکاری وجود ندارد، فقط مردمی هستند که به خاطر خانواده­‌های‌شان با تمام وجود تلاش می­‌کنند.

فیلمسازان سال‌­ها در کنار قهرمان شگفت­‌انگیز و پیچیده­ خود وقت گذرانده‌­اند و اجازه داده‌­اند تصاویر برای خودشان حرف بزنند: اینجا هیچ زیرنویس، توضیح یا روایتی وجود ندارد، فقط صورت فوق‌­العاده رسا و پرمعنیِ هاتیزه. اما وقتی که در کنار او گذرانده‌­اند و دقت و توجهی که در تدوین به خرج داده‌­اند، به تولید یک داستان خودمانی و تصاویر نفس‌­گیر و خیره‌­کننده انجامیده است.

زیبایی خیره­‌کننده و قدرتی آرام، این پرتره‌­ای است از یک روش رو به انقراض زندگی و زن مصممی که سعی دارد در این دنیا گلیم خودش را از آب بیرون بکشد.