تاریخ سینمای ایران را می‌توان هر از گاهی با مرور کارنامه‌ی برخی از هنرمندان سینمایی کشور تورق کرد. یکی از این شخصیت‌ها، آقای عزت‌الله انتظامی است. کارنامه‌ی سینمایی انتظامی مملو از بازی‌هایی است که به واسطه نقش‌آفرینی او ماندگار شده‌اند. ما در این مجال قصد داریم به ده نقطه‌ی عطف هنری این بازیگر فقید بپردازیم. انتظامی کار خود را از پشت صحنه‌های تئاتر، پیش‌پرده‌خوانی‌ها و نمایش‌های درخشانش در آن دوران آغاز کرد.
او در سال ۴۸، با «گاو» مهرجویی، گام به عرصه‌ی سینما گذاشت و تجربه‌ی سخت همزادپنداری شگرف و دیوانه‌وار او با یک گاو، منجر به تثبیت او در این عرصه و کسب اولین جایزه‌ی بین‌المللی هوگو شیکاگو در سینمای ایران شد.
وی بعدها اولین همکاری‌های خود را با علی حاتمی در «حاجی واشنگتن» رقم زد و تجربه‌ی سخت خلق کاراکتر حاج حسینقلی‌خان صدرالسلطنه را با موفقیت پشت سر گذاشت. انتظامی در سال ۶۲، به رغم مخالفتش با شخصیت‌های عصا قورت داده‌ی پادشاهان، به اصرار حاتمی در «کمال‌الملک» بازی کرد؛ اما همیشه از علی حاتمی بر سر عدم استفاده از صدای اصلی وی در کارکترهایی که بازی می‌کرد، گلایه می‌کرد.
در سال‌های جنگ، عزت‌الله انتظامی به خاطر سابقه‌ی رفاقتی که با مهرجویی داشت، شخصیت ویژه‌ی عباس آقای قصاب را بر خلاف عادت بازیگری خود در «اجاره‌نشین‌ها» خلق کرد.
این هنرمند در اواسط دهه‌ی ۶۰، شخصیت خودباخته نامدار در «شیر سنگی» جعفری جوزانی را بازی کرد. که به گفته‌ی انتطامی این فیلم اولین اثر وسترن ایرانی است.
در ابتدای دهه‌ی ۷۰، این بازیگر سینما طی اولین همکاری خود با مخملباف، دو شخصیت مظفرالدین شاه و ناصرالدین شاه را در «ناصرالدین شاه آکتور سینمای ایران» به خدمت بازی خود گرفت. مخملباف بر خلاف حاتمی، دست عزت‌الله انتظامی را در اجرای نقشش باز گذاشته بود.
انتظامی در نقش‌های فرعی خود نیز مثل سابق خوش می‌درخشید به عنوان مثال بازی درخشان و کوتاه او در «خانه‌ای روی آب» بهمن فرمان آرا را با بسیاری از ریزه‌کاری‌های ابداعیش نمی‌توان از یاد برد. انتظامی در دهه‌ی ۸۰ نقطه‌ی عطف دیگری با بازی در «گاو خونی» بهروز افخمی در تجربه‌ی هنری خود رقم زد و در همین ایام طی آشنایی دیرهنگام هنری با مسعود کیمیایی نقش یکی از رضاهای معروف این کارگردان را در «حکم» بازی کرد.
